نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• علی نقی باقرشاهی

دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران

چکیده

جریان فکری نو‌ـ‌ودانتایی در هند، در مواجهه با آرای فلسفی غرب رویکردی سازنده داشته است که یکی از نمایندگان آن، کریشنا چاندرا باتاچارییا، متفکر معاصر هندی است. رویکرد وی به مسائل فلسفی را می‌توان  نمونه‌ای از یک رویکرد نو‌ـ‌ودانتایی تلقی نمود. در این مقاله به آرای باتاچارییا دربارة مفهوم «نفی» پرداخته شده که درواقع، مبنای متافزیک او را تشکیل می‌دهد. واژة «نفی» که در فلسفة باتاچارییا مطرح شده، ریشه در مفهوم «نتی نتی» (نه این نه آن) اوپانیشاد دارد. او آن را مبنای رسیدن به امر مطلق می‌داند و معتقد است حیطة «نفی» حیطة امر نامتعین است و امر مطلق نیز باید به‌عنوان نفی مطلق تلقی شود، زیرا هر مضمون شناخته شده و هر انتساب ایجابی، ممکن است آن را تبدیل به امری متعین نماید؛ ازاین‌رو، او معتقد است فقط از طریق فرایند نفی می‌توان به مطلق رسید. از نظر باتاچارییا، امر مطلق فقط به‌طور سلبی قابل فهم است، زیرا مضمون آن به‌طور واقعی قابل بیان نیست. اما این بدین معنا نیست که آن ناشناخته و غیرقابل شناخت است؛ حتی نمی‌توان گفت امر مطلق، ناشناخته و غیرقابل شناخت است، چراکه این نیز نوعی ایجابی سخن گفتن دربارة آن است. باتاچارییا نظر کانت دربارة حقیقت ـ‌که معتقد است نه شناخته‌شده و نه قابل شناخت است‌ـ را رد می‌کند. او همچنین نظر هگل را دربارة امر مطلق نقد می‌کند و امر مطلق را مطابق با دیدگاه ودانتا مطرح می­نماید.

کلیدواژه‌ها

• نو‌ـ‌ودانتایی
• باتاچارییا
• مفهوم نفی
• امر مطلق
• مکتب ودانتا

عنوان مقاله [English]

Neo-Vedantian Approach to the Notion of Negation with Special Reference to Bhattacharya's Views

نویسنده [English]

• Ali Naqi Baqershahi

Associate Professor, Department of Philosophy, Imam Khomeini International University (IKIU), Qazvin, Iran

چکیده [English]

In its confrontation with Western philosophy, the Neo-Vedantian School of philosophy in India had a constructive approach, and Bhattacharya's approach in this regard is considered to be an example of a Neo-Vedantian approach. The present article is an attempt to explore the notion of negation as his metaphysical foundation. Indeed, negation in Bhattacharya's philosophy is rooted in Upanishad's concept of neti neti through which one can attain the absolute. In his view the terrain of negation is the terrain of indetermination, so the absolute should be considered as negation, for any known or affirmative matter may change it into a kind of determined matter. Accordingly, in his view, the only way to achieve the absolute is to follow the process of negation. Moreover, the absolute is understandable only through negation, for its content is not expressible. Yet, it does not mean that it is unknown and unrecognizable. Bhattacharya refers to Kant and Hegel's views and criticizes their views.

کلیدواژه‌ها [English]

• Neo-Vedantian
• Bhattacharya
• the notion of negation
• the absolute
• Vedanta school of thought