نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران.
چکیده
چکیده
بنظر می رسد که نظریه التفات برنتانو، در کنار سایر مباحث تئوری ذهن او، لااقل از جهاتی خاص، با مباحث متعددی در فلسفه مسلمانان از جمله مباحث و مجادلات وجود ذهنی، برخی قواعد اشراقی سهروردی (وحتی غزالی در مشکوة الانوار) درباب نوریت ذاتی شناسنده و اصالت و محوریت آن در امر شناخت، نظریه علم مرکب یا علم به علم نزد ابن سینا و دیگران، عالَم بودن نفس انسان از نظر ملاصدرا، انشاء نفس بعنوان ماهیت حقیقی ادراک دستکم در مرتبه ادراک حسی و خیالی، آگاهی ذاتی نفس به خویش در ضمن (و بلکه به یک معنا مقدم بر) هر آگاهی دیگر، می توانند دستمایه یافتن ظرفیتهایی درباب مطالعات تطبیقی باشند. در این نوشته با بررسی ابعادی از نظریه التفات برنتانو در دو شکل متقدم و متأخر آن، و تبعاتی که بطور ویژه بر نظریه التفات نهایی او، مشهور به رئیزم، لازم خواهد آمد، مروری بسیار اجمالی و اشاره وار به مباحثی مشهور نزد فیلسوفان مسلمان، از قبیل آنچه گفته شد، بمناسبت صورت خواهد پذیرفت تا راهی را برای پژوهشهای تطبیقی تفصیلی را نشان دهد. به دلیل محدودیت حجم استاندارد مقاله، در کنار شهرت نظریات مذکور و ادبیات معتنابهی که درباره آنها، تاکنون ارائه گردیده است، از ورود تفصیلی به این مباحث اجتناب شده است، و تنها به مناسبت شان با ابعاد ی چند از نظریه التفات برنتانو اکتفا گردیده است.
واژگان کلیدی: نظریه التفات، رئیزم، برنتانو، وجود ذهنی، محوریت شناسنده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Brentano's Later Theory of Intentionality (Reism) and its Outcomes with a Glance at Certain Muslim Philosophers' Views
نویسنده [English]
- Monireh Palangi
Associate professor of Shahid Motahari University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Presumably, Brentano's theory of intentionality besides his other theories of the mind, at least, in some particular aspects, could be contrasted with some of the issues in Islamic philosophy including, issues on mental existence, some of Suhrawardi Illuminationist rules (even Ghazzali in Mishkat al-anwar) on knower's essential luminosity and its principality and centrality in cognition, compound theory of knowledge or knowledge of knowledge in Ibn Sina and others, human soul as a cosmos in Mulla Sadra, soul's creation as real nature of perception at least sensible and imaginal level, essential awareness of the self to itself meanwhile, any other awareness, can be recourse to certain capacities on comparative studies. The present paper is an attempt to explore some centrality aspects of Brentano's theory of intentionality in early and later forms and its outcomes such as reism. In this study, a glance will be cast at Muslim philosophers' views in this regard to pave the way for a comparative study. To observe the standard of the journal, I refrain from going into detail about the issues.
کلیدواژه‌ها [English]
- theory of intentionality
- reism
- Brentano
- mental existence
- of the knower
)