نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علیرضا تهمتنی ¹
• محمد اکوان ²
• محمد شکری ³

¹ دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران.

² دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

³ استادیار گروه فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران.

چکیده

می­توان درون‌مایه اصلی فلسفه موریس مرلو‌ـ‌پونتی را بازگشت به چگونگی نخستین تجربه از واقعیت، رابطه بی­واسطه آگاهی با خود و با جهان و تلاش برای شناخت ذهن و زندگی انسان در عالم دانست. او بر این باور است که هنر و فلسفه مدرن کشف دوباره «جهان ادراک» را ممکن می­سازد؛ آن‌جهانی که به‌واسطه حواسمان و در اثنای زندگی روزمره بر ما آشکار می­شود. نگاه سپهری به ادراک، مشابه نظریه ادراک حسی مرلو‌ـ‌پونتی است. او با دانش تحمیلی و ناسازگار با فطرت متفکر بشری مخالف است و در هنر وی، احساس نیز معادل ادراک حسی است. هدف از این پژوهش تأملی بر امکان انکشاف جهان، آن­چنانکه ما آن را ادراک می­کنیم، به‌واسطه دیالکتیک نقاشی است؛ آن‌جهانی که تنها انباشته­ای از آنچه به‌چشم می­آید نیست، بلکه وضعیتی است که در آن سکنی می­گزینیم. در این رهگذر با مراجعه موردی به مجموعه «تنه درختان»، در پی یافتن پاسخی بر این پرسش خواهیم بود که آیا به‌واسطه جهان آغازینی که دیالکتیک نقاش فراز می­آورد، تناوردگی وجود ممکن می­گردد؟ آیا طنین تنانه نقاشی، انکشاف دوباره «جهان فرهنگ» را ممکن می­سازد؟ این مقاله، از منظر هدف، بنیادی و از حیث روش، توصیفی‌ـ‌تحلیلی است و با جمع آوری اطلاعات به‌روش کتابخانه­ای گردآمده، ابزار به­کار گرفته شده نیز فیش‌برداری است. همچنین داده­ها به‌شیوه تجزیه و تحلیل کیفی بررسی شده‌اند. یافته­های پژوهش نشان می‌دهد هنر و مشخصاً دیالکتیک نقاشی، امکان اسکان در قرب وجود را فراهم می­سازد و جلوه­ای از در‌ـ‌جهان‌ـ‌بودگی ما را ظهور بخشیده و در این رهگذر، کشف دوباره جهان ادراک ممکن می­گردد و انکشاف وجود، که به‌داوری مرلو‌ـ‌پونتی از طریق نا‌ـ‌دیدنی است، یعنی آنچه در این عالم خانه دارد، آن را حفظ می­کند، خودش را و امکان درونی عالم را دیدنی می­سازد، میسر می­گردد.

کلیدواژه‌ها

• مرلو‌ـ‌پونتی
• سهراب سپهری
• پدیدارشناسی ادراک
• تن‌ـ‌آگاهی
• در‌ـ‌جهان‌ـ‌بودن
• به‌سوی چیز
• دیالکتیک نقاشی

موضوعات

• فلسفه غرب

عنوان مقاله [English]

Rediscovering “The World of Perception” through the Dialectics of Painting in Merleau-Ponty’s Philosophy, with an Example Reference to the Art Collection “Tree Trunks” by Sohrab Sepehri

نویسندگان [English]

• Alireza Tahamatini ¹
• Mohammad Akvan ²
• Mohammad Shokry ³

¹ PhD Student, Department of Philosophy, Islamic Azad University, North Tehran Branch, Tehran, Iran.

² Associate Professor, Department of Philosophy, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Philosophy, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The main idea of Merleau-Ponty's philosophy (1908-1961), as one of the important representatives of French existentialism, is the return to the nature of the first experience of reality, the direct relationship of consciousness with oneself and the world, and the effort to understand the mind and human life in the world. He believes that modern art and philosophy allow for a rediscovery of "The World of Perception", the world that emerges to us through our senses and in our daily lives. Sepehri opposes imposed knowledge and the incompatibility with human nature and equates feelings in his art, both in his poetry and paintings, with sensory perception. This study aims to meditate on the possibility of emerging the world as we perceive it through the dialectic of painting, a world that is not just a collection of what meets the eye but an environment and situation in which we dwell and interact. In this process, by visiting the collection "The Tree Trunks," we will seek an answer to the question of whether, through the primordial world created by the dialectic painter, being emerges, and does the dialectic of painting make the emergence of the "world of culture" possible? This article, in terms of its goal, is fundamental and adopts a descriptive-analytical approach with a historical perspective. The data collection method used is library research, and the data analysis is qualitative. The research findings indicate that art, especially the dialectic of painting, enables a sense of dwelling in the proximity of existence and emerges as a manifestation of our being-in-the-world. In this process, a rediscovery of the perceived world becomes possible, and the emergence of being, as interpreted by Merleau-Ponty through the invisible, what this world contains, preserves it, sees itself, and the inner possibility of the world as visible.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sohrab Sepehri
• Merleau-Ponty
• phenomenology of perception
• Emergence of the Sense of Being
• being-in-the-world
• towards things
• Dialectics of painting