رابطه انسان‌شناسی افلاطون با نظریه اخلاقی او

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

3 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

10.30479/wp.2025.21780.1155

چکیده

ضرورت مطالعات انسان‌شناسی و اخلاقی به این نکته بازمی‌گردد که انسان بدون شناسایی اصول اخلاقی نمی‌تواند زندگی فردی و به‌تبع آن، حیات اجتماعی خود را ساماندهی نماید و معرفت اخلاقی نیز در گرو معرفت به خویشتن است. به‌عقیده افلاطون، انسانی که قصد زیست اخلاقی داشته باشد، باید درکی درست از خویش به‌دست آورد که اولین مرحله آن، معرفت اجزاء نفس و تبیین فضایل ویژه انسان است. مسئله‌ای که در این رابطه مطرح می‌گردد این‌است که نگرش انسان‌شناختی یک متفکر چگونه می‌تواند در شکل‌گیری نظریه اخلاقی او تأثیر داشته باشد. افلاطون اخلاق را مبتنی بر نفس تحلیل می‌کند؛ بنا بر نظر وی، آنچه انسان را به یک موجود اخلاقی تبدیل می‌نماید، برقراری توازن میان قوای نفس است. پژوهش حاضر می‌کوشد تأثیر انسان‌شناسی افلاطون بر جهت‌دهی نظریه اخلاقی او را بررسی نماید. نویسندگان با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی و با شیوه جمع‌آوری کتابخانه‌ای، به وارسی مسئله یاد شده پرداخته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Plato's Anthropology and his Ethical Theory

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Aghajani 1
  • Ramezan Mahdavi Azadboni 2
  • Kokab Darabi 3

1 MA in Islamic Philosophy and Theology, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.

2 Associate Professor, Department of Islamic Philosophy, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy, University of Mazandaran, Babolsar, Iran.

چکیده [English]

The necessity of anthropological and moral studies stems from the fact that, without identifying moral principles, a person cannot organize their individual life and, accordingly, their social life; moral knowledge depends on self-knowledge. According to Plato, a person who has a bio-ethical intention must gain a correct understanding of himself, the first step of which is to know the parts of the soul and explain the special virtues of man. The issue raised in this regard is how the anthropological attitude of a thinker can influence the formation of his moral theory. Plato analyzes ethics from the perspective of the ego. According to him, what makes a human being a moral being is establishing a balance between the powers of the soul. The purpose of this research is to investigate the impact of Plato's anthropology on the direction of his moral theory. The authors investigated the mentioned problem with descriptive, analytical, and library collection methods.

کلیدواژه‌ها [English]

  • soul
  • ethics
  • anthropology
  • Plato
  • virtues
آگوستین، قدیس (1391) شهر خدا، ترجمه حسین توفیقی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
استراترن، پل (1379) آشنایی با افلاطون، ترجمه مسعود علیا، تهران: نشر مرکز
ارسطو (1378) اخلاق نیکوماخوس، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: طرح نو.
برن، ژان (1363) افلاطون، ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی، تهران: نشر هما.
دورانت، ویل (1348) تاریخ فلسفه، ترجمه عباس زریاب خویی، تهران: فرانکلین.
دیرکس، هانس (1394) انسان‌شناسی فلسفی، ترجمه محمدرضا بهشتی، تهران: هرمس.
رحمانی، غلامرضا (1343) فلسفه عرفانی افلوطین، تهران: سفینه.
رندل، هرمن؛ باکلر، جاستوس (1363) درآمدی به فلسفه، ترجمه امیرجلال‌الدین اعلم، تهران: سروش.
زاکرت، کاترین اچ. (1400) افلاطون‌های پست مدرن، ترجمه سیدجمال سامع، بهاره منصوری و مهدی کیانی، تهران: ترجمان علوم انسانی.
ژیلسون، اتین (1370) روح فلسفه قرون وسطی، ترجمه علیمراد داوودی، تهران: علمی و فرهنگی.
کاپلستون، فردریک چالز (1375) تاریخ فلسفه، ج1، ترجمه سیدجلال‌الدین مجتبوی، تهران: سروش.
کراث، الستر مک (1385) درآمدی بر الهیات مسیحی، ترجمه عیسی دیباج، تهران: کتاب روشن.
گاتری، دبلیو. کی. سی. (1377) تاریخ فلسفه یونان، ترجمه حسن فتحی، تهران: فکر روز.
گمپرتس، تئودور (1375) متفکران یونانی، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
مروین هیر، ریچارد (1396) افلاطون، ترجمه ملیحه ابویی مهریزی، تهران: نشر فارسی.
نوری سنگدهی، زهرا (1397) نسبت انسان و طبیعت در افلاطون، تهران: جهاد دانشگاهی.
یاسپرس، کارل (1357) افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
یگر، ورنر (1393) پایدیا، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
Craig, E. (ed.), (1998) Routledge Encyclopedia of Philosophy, Vol. 7, Routledge.
Ferrari, G. R. (1987) Listening to the Cicadas: A Study of Plato's Phaedrus, Cambridge University Press.
Moss, J. (2021) Plato’s Epistemology: Being and Seeming, Oxford University Press.
Plato (1997) Complete Works, edited by John M. Cooper and D. S. Hutchinson, Hackett Publishing Co.
Răcilă, I. L. (2020) “Ethics and Morality in Plato’s Vision”, Scientia Moralitas; International Journal of Multidisciplinary Research, vol. 5, no. 1, pp. 16-34.
Sedley, D. (ed.) (2003) Oxford Studies in Ancient Philosophy, Vol. 34, Oxford University Press.
Taylor, A. E. (1974) Plato, London: Constable Company LTD.
Webster’s New Universal Dictionary of the English Language.