فلسفه غرب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی، بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

2 دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

چکیده

دین از مهم‌ترین پدیده‌های بشری است که در هر دوره تاریخی، جایگاهی ویژه در دستگاه نظری اندیشمندان و متفکران حوزه علوم انسانی داشته است. بسیاری از اندیشمندان، دوران مدرنیته و ظهور عصر روشنگری را دوران افول دین دانسته‌اند. اما ظهور عصر پست‌مدرنیته زنگ خطری برای عصر مدرن و مفاهیم برساختۀ این دوره بود. در این پژوهش سعی بر آن است که مقوله‌ای چون دین را از منظر اندیشمندان پست‌مدرن مورد بررسی قرار دهیم. بر همین اساس، دین از منظر اندیشمندان جریان‌ساز پست‌مدرن چون دلوز، دریدا، لیوتار و بودریار بررسی شده و نوع نگاه هر کدام به دین را بر مبنای دستگاه نظریاش مورد بررسی قرار داده‌ایم. نتایج این بررسی نشان داد که دین در عصر پست‌مدرن نیز با تناقض‌های متعددی روبه‌رو است که این تناقض‌ها نشان‌دهنده عدم سازگاری بنیان‌های معرفتی دین و پست‌مدرنیته است. بر مبنای نتایج این پژوهش و نوع نگاه متفکرین پست‌مدرن، می‌توان ادعا کرد که بنیان‌های معرفتی و شناختی دین و پست‌مدرنیته، با یکدیگر سازگاری ندارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Religion in the Postmodern Condition from Rhizomatic Space to Captivity in the Matrix Mind

نویسندگان [English]

  • Farshad Goudarzi 1
  • Asadollah Babaeifard 2

1 PhD student of Sociology, studying Iran social issues, Faculty of Humanities, Kashan University, Kashan, Iran

2 Associate Professor, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities, Kashan University, Kashan, Iran.

چکیده [English]

Religion is one of the most important human phenomena that has had a special place in the theoretical apparatus of thinkers and thinkers in the field of human sciences in every historical period. It was the modern era and the concepts created during this period, in this research, an attempt has been made to examine a category such as religion from the perspective of postmodern thinkers. Accordingly, in the present research, a phenomenon such as religion has been examined from the perspective of postmodern thinkers such as Deleuze, Derrida, Lyotard, Baudrillard, and the type of view of each of these thinkers has been examined based on their theoretical apparatus. Am. The results of this article showed that religion in the postmodern era also faces many contradictions that these contradictions show the incompatibility of the epistemic foundations of religion and postmodernity. Based on the results of this research and the perspective of postmodern thinkers, it can be claimed that Religion and postmodernity are not compatible with each other.

کلیدواژه‌ها [English]

  • deconstruction
  • Modernity
  • Postmodernity
  • religion
استراتن، پل (1392). آشنایی با ویتگنشتاین. ترجمة علی جوادزاده. تهران: نشر مرکز.##
انصاری، ابراهیم (1389). «درآمدی بر جامعه‌شناسی پسامدرن (فراتجدد)». فصلنامه تخصصی علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر. شمارة 11، ص16ـ3.##
باومن، زیگمونت (1396). اشارت‌های پست مدرنیته. ترجمة حسن چاوشیان. تهران: ققنوس.##
بودریار، ژان (1396). شفافیت شیطانی؛ رساله‌ای درباره پدیده‌های افراطی. ترجمة پیروز ایزدی. تهران: نشر ثالث.##
بودریار، ژان (1397). وانموده‌ها و وانمود. ترجمة پیروز ایزدی. تهران: نشر ثالث.##
حبیبی، رضا (1390). غرب‌شناسی؛ مبانی معرفت‌شناختی و روش‌شناختی مدرنیته. قم: مؤسسه امام خمینی (ره).##
حقیقی، شاهرخ (1383). گذار از مدرنیته. تهران: آگه.##
خاکبان، سلیمان (1397). «ضرورت و آینده دین از منظر پست‌مدرنیسم». قبسات. شمارة 89، ص108ـ87.##
دلوز، ژیل (1398). تجربه‌گرایی و سوبژکتیویته. ترجمة عادل مشایخی، تهران: نشر نی.##
دهقانی بنادکی، مجتبی (1388). «درباره پست‌مدرنیسم». فصلنامه چیدمان. سال 2، شمارة 2، ص9ـ1.##
رحیمی، مهدی؛ شیرخانی، علی (1395). «چالش‌های پست مدرنیسم برای آموزه‌های اسلامی شیعی و راهکارهای مقابله با آن چالش‌ها». آینه معرفت. شمارة 49، ص86ـ69.##
زمانی جمشیدی، محمدزمان؛ واعظی، اصغر (1397). «پادـ‌الهیات دلوزی و سیاست تخیل». غرب‌شناسی بنیادی. سال 9، شمارة 1، ص81ـ65.##
سجادی، سیدمهدی؛ ایمان‌زاده، علی (1391). «تبیین و تحلیل دلالت‌های تربیتی دیدگاه معرفت‌شناختی ژیل دلوز و نقد دلالت‌های آن برای تعلیم و تربیت». اندیشه‌های نوین تربیتی. شمارة 32، ص80ـ53.##
سیدمن، استیون (1396). کشاکش آراء در جامعه‌شناسی. ترجمة هادی جلیلی. تهران: نشر نی.##
عسکرزاده، مهدی؛ رسولی‌پور، رسول (1398). «بررسی انتقادی تفکر ساختارشکنانۀ ژاک دریدا در حوزۀ فلسفۀ دین با تکیه بر آرای علامه طباطبایی». فلسفة دین. دورة 16، شمارة 4، ص715ـ697.##
علیپوریانی، طهماسب؛ نوری، مختار (1390). «صورتبندی مدرنیته و پسامدرنیسم: معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی». فصلنامه مطالعات سیاسی. شمارة 11، ص232ـ207.##
فتحی، سروش (1399). «واسازی دریدا به‌مثابه رهیافتی برای امکان تفکر دینی». حکمت و فلسفه. شمارة 63، ص164ـ135.##
کهون، لارنس (1384). متن‌هایی برگزیده از مدرنیسم تا پست مدرنیسم. ترجمة عبدالکریم رشیدیان. تهران: نشر نی.##
کوزر، لوئیس (1394). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی. ترجمة محسن ثلاثی. تهران: علمی و فرهنگی.##
گلندینینگ، سایمون (1398). درآمدی بر ژاک دریدا. ترجمة مهدی پارسا. تهران: نشر شَوَند.##
لش، اسکات (1394). جامعه‌شناسی پست مدرنیسم. ترجمة شاپور بهیان. تهران: ققنوس.##
لیوتار، ژان فرانسو (1395). وضعیت پست مدرن؛ گزارشی درباره دانش. ترجم] حسینعلی نوذری. تهران: گام نو.##
مصباحی جمشید، پرستو؛ سرمدی، محمدرضا؛ فرج الهی، مهران؛ میردامادی، سیدمحمد؛ اسماعیلی، زهره (1395). «وضعیت عقل، دین و علم در عصر پست مدرن و ملاحظات آن در تربیت معنوی با رویکرد انسان‌شناسانه». فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. شمارة 33، ص126ـ95.##
مهدوی آزادبنی، رمضان (1388). «پست‌مدرن و دین؛ تهدید یا فرصت». فصلنامه فلسفه، دورة 37، شمارة 4، ص77ـ61.##
نصری، قدیر (1383). «پست‌مدرنیته و مطالعات راهبردی: الزامات روش‌شناختی». فصلنامه مطالعات راهبردی. شمارة 31، ص30ـ7.##
نوذری، حسینعلی (1385). صورت‌بندی مدرنیته و پست‌مدرنیته: بسترهای تکوین تاریخی و زمینه‌های تکامل اجتماعی. تهران: نقش جهان.##
Bayne, S. (2004). Smoothness and striation in digital learning spaces. E-Learning and Digital Media. vol. 1, no. 2, pp. 302-316. DOI:10.2304/elea.2004.1.2.6 ##
Berry, P. (2016). Postmodernism and post-religion. Cambridge University press.##
Gellner, E. (2003). Postmodernism, reason and religion. London: Routledge.##
Gilson. E. (1969). God and Philosophy. New Haven & London: Yale University press.##
Husni, T. & Al Jauhari, T. (2017). Religion, Modernism and Postmodernism: study on Jean Baudrillard philosophy. International Journal of Religion Studies. vol. 5, no. 2, pp. 1-42.##
Smith, J. (2001). A little story about Metanarratives: Lyotard, religion, and postmodernism. Faith and Philosophy: Journal of the Society of Christian. vol. 18, no. 3, pp. 353-368. ##